W literaturze kryminalnej, zarówno w klasycznych dziełach Agathy Christie, jak i nowoczesnych opowieściach takich jak „Pokojówka” Nity Prose czy „Komu zginął trup?” Małgorzaty Starosty, spotykamy literackich detektywów, którzy swoją unikalnością i charakterystycznymi cechami zyskują zainteresowanie i sympatię czytelników. Analizując głównych bohaterów tych książek: Herkulesa, Molly czy Jeremiego, możemy dostrzec, jak różnorodność staje się siłą tych postaci.
Mieszanka Inspiracji: od Christie do Prose
Nita Prose, autorka „Pokojówki”, otwarcie wyznała, że ogromne znaczenie dla niej miała Agatha Christie. Prose dążyła do zintegrowania esencji twórczości królowej kryminału z subtelnością filmu „Na noże” oraz elementami gry planszowej Cluedo (graliście?;). Dodając do tej mieszanki intuicję i nadzieję, inspirowaną takimi dziełami, jak „Eleanor Oliphant ma się całkiem dobrze”, Prose skomponowała opowieść o tajemnicy, która równocześnie bawi, wzrusza, ciekawi i skłania do refleksji. Z tego połączenia powstał niezwykły świat, a w centrum tego świata Molly – pokojówka, która tak naprawdę momentami czuje się niewidzialna. „W pracy, gdy noszę swój mundurek, mogę się wtopić w tło, staję się częścią hotelowego wystroju, jak tapeta w czarno-białe pasy, która zdobi korytarze” – mówi 25-letnia Molly, fanka Columbo i uwaga… Agathy Christie 😉
W świecie norm i oczekiwań: Molly kontra rzeczywistość
Molly gubi się często w sytuacjach towarzyskich, ma wrażenie, jakby wszyscy grali w skomplikowaną grę i znali jej złożone zasady. Nie dość wprawnie odczytuje sygnały z otoczenia, uczy się rozróżniać rodzaje uśmiechów, czytać między słowami i gestami. Zdarza jej się naruszać etykietę, obrażać, gdy zamierza pochwalić, źle odczytywać mowę ciała i mówić niewłaściwe rzeczy w niewłaściwym czasie. Molly lubi sprzątać, doprowadzony do porządku pokój daje jej satysfakcję. Swoją głowę stara się porządkować w podobny sposób, pozbywając się z niej przykrych wspomnień. I to właśnie Molly pewnego dnia znajduje w hotelu Regency Grand nieżywego pana Blacka. „Tego Pana Blacka. A poza tym to dzień jak każdy inny…” – opisuje w swoim stylu wydarzenia Molly. I to także właśnie ona, w nieoczywisty sposób, staje się jedną z głównych zaangażowanych w sprawę osób.
Do końca możemy być więc ciekawi, jak Molly to rozwiąże.
Głos głównej bohaterki, jej sposób myślenia, mówienia i patrzenia na świat, jest wyraźny od pierwszej strony. Nita Prose przyznaje, że po prostu od początku wiedziała jak ma to wyglądać w powieści. – „Nie wybrałam tej narracji, sama przyszła do mnie. Czasami dostajesz rzeczy ze swojej podświadomości, które jako pisarz próbujesz rozgryźć.” – mówiła Prose w jednym z wywiadów. To co jeszcze podkreślała Autorka, to fakt, że starała się nie etykietować Molly. – „Obawiałam się – mówiła Prose – że jeśli jej neuroróżnorodność byłaby wyjaśniona od początku, lub podkreślona na okładce, to czytelnicy przegapiliby najważniejszą część przekazu”.
Chciałam, aby czytelnik odkrywał z czasem, że te różnice i nietypowe zachowania,
Nita Prose
mogą być największą siłą Molly
Wzór i Chaos: Jeremi Organek na Tropie
Jeremi Organek to bohater serii Małgorzaty Starosty.
Część pierwsza „Gdzie są moje zwłoki?” to książka o tym jak para głównych bohaterów: patolog Jeremi i blogerka Linda, wyruszają na poszukiwania nieboszczki. Zagadka zaginionych zwłok to dla Miller szansa na internetową karierę, a dla Organka zawodowe być albo nie być. Oprócz zagadki i humoru, jest tu też wątek historyczny.
Część druga „Komu zginął Trup?” to ta sama para głównych bohaterów w poszukiwaniu właściciela zwłok. Znów jest humor, intryga, śledztwo i tradycyjnie interesujący wątek historyczny. W tej serii elementy z przeszłości są ciekawe, nieznane, zaskakujące i umiejętnie wplecione zarówno w fabułę jak i klimat. Wciąż mamy komedię kryminalną, tylko z bonusem w postaci dodatkowych ciekawostek z przeszłości.
Jeremi Organek, wyłaniający się z kart powieści Małgorzaty Starosty, wprowadza nas w świat, gdzie ład miesza się z chaosem. Ten stoicki patolog, z naturą skłaniającą do milczenia, rzuca wyzwanie barwnej i energicznej Lindzie. Jego precyzja i metodyczność, mogące na pierwszy rzut oka przypominać kompulsywne dążenie do porządku, okazują się atutami w detektywistycznych śledztwach. I chociaż Jeremiemu zdarza się mylnie odczytać sygnały, poczucie humoru nie jest może jego mocną stroną, a zachowania społeczne czasami sprawiają mu kłopot, to Linda mówi o nim ciepło… „mój kochany socjopata”.
Wydaje się, że cechy Jeremiego są jeszcze w naturalny sposób wzmocnione za pomocą obecnej w pobliżu Lindy, która sprawia wrażenie przeciwieństwa Organka. O tym w jaki sposób Autorka tworzy spójny osobowościowy portret postaci można przeczytać w rozmowie na KrymiKom: – „Ja też mam swoją ‘biblię’ – zdradziła Małgorzata Starosta mówiąc o tym jak powstają charakterystyki bohaterów – „to kilka stron w edytorze tekstu, które zapełniają się z każdym kolejnym tomem serii”.
Ciekawa jestem jak ten zapis wygląda, bo Jeremi i Lindy to trochę jakby awers i rewers jednej osobowości.
– „Każdy bohater potrafi mnie zaskoczyć, zwłaszcza że oni też się rozwijają – wyjaśniała Małgorzata Starosta – Jeremi w drugiej części zaimponował mi ogromną wiedzą. Linda pokazała się od strony, której w poprzednim tomie nie ujawniła” – (więcej można przeczytać tu ➡︎ krymikom.pl/od-retro-do-nowoczesnosci-wywiad-z-malgorzata-starosta/)
Porządek jako Motyw Przewodni
Symetria, porządek i zamiłowanie do detali, charakteryzują nie tylko Molly i Jeremiego, ale też oczywiście Herkulesa.
Herkules Poirot bohater stworzony przez Agathę Christie, ze swoją skrupulatnością i uwielbieniem dla logiki, może być dowodem na to, że nawet najmniejsze szczegóły mają znaczenie. Jest to podkreślone zarówno w książkach, jak i w najnowszych produkcjach i ekranizacjach. Jego potrzeba przywracania ładu w otoczeniu jest nie tylko cechą charakterystyczną, ale stała się też znakiem rozpoznawczym. Oczywiście nie podejmuję się pisania o ewentualnych zaburzeniach Herkulesa Poirota, który mógłby się zdziwić otwierając dzisiaj interneet i czytając, że podejrzany jest o autyzm, traumy, OCD i PTSD (chociaż teksty pisane z perspektywy psychiatrii zaprzeczają tym tezom). Być może natomiast Poirot nie kryłby zadowolenia, dowiedziawszy się, że wciąż jest najsłynniejszym detektywem na świecie 🔍
Siła w Różnorodności
Możliwe, że to właśnie w tej różnorodności tkwi siła, która powoduje, że my – czytelnicy – chcemy spędzać czas właśnie z tymi postaciami. W ich inności kryje się moc, która nie tylko ułatwia im rozwiązywać zagadki i wyróżnić się z rzeszy innych literackich detektywów – ale też nam może pomóc zobaczyć świat z różnych, ciekawych perspektyw.
O tych książkach pisałam ⬇️
Agatha Christie kryminały z Herkulesem Poirot Wydawnictwo Dolnośląskie
Małgorzata Starosta Kryminały z Lindą i Jeremim „Gdzie są moje zwłoki?” i „Komu zginął trup?” Wydawnictwo Mięta
Nita Prose kryminały z Molly „Pokojówka” Wydawnictwo Pascal
KRYMIKOM Patrona Medialny „Komu zginął Trup?”
