„Ciemna strona księżyca” to nie tylko biografia. Chociaż opisane jest tu całe życie Edgara Allan Poe, to książka, która pokazuje nową perspektywę interpretując idee i twórczość pisarza w kontekście burzliwego rozwoju nauki. W epoce, gdy ludzkość fascynowała się nowymi odkryciami, Poe sam był jak detektyw, który próbował zgłębić tajemnice wszechświata.
Ta książka to prawdziwe źródło inspiracji i fascynacji, wymagające co prawda czasu i skupienia, ale oferujące niezwykłą przyjemność zanurzenia się w bogaty i wielowymiarowy świat literatury i nauki XIX wieku.
Z perspektywy tematyki naszej strony, książka ta stanowi również niepowtarzalną szansę na podróż w czasie, aż do momentu powstania pierwszego współczesnego kryminału, a za taki uważa się tekst „Zabójstwo przy Rue Morgue” (chociaż wcześniej ukazywały się teksty z podobnym motywem). To również czas, kiedy zrodziła się postać detektywa Auguste’a Dupina, charakteryzującego się prowadzeniem śledztw poprzez analizę i moc intelektu.
Narodziny detektywistyki: 'Zabójstwo przy Rue Morgue’ i jego dziedzictwo”
„Zabójstwo przy Rue Morgue” to pierwsza okazja do poznania detektywa C. Auguste’a Dupina. Arystokrata Dupin nawiązuje znajomość z narratorem w paryskiej bibliotece. Panowie szukają tam tego samego rzadkiego tomu. Zamiłowanie do wiedzy tajemnej i zagadek skłania ich wkrótce do wspólnego zamieszkania. W „cudacznym domostwie” Dupin i Narrator spędzają dni na dyskusjach i czytaniu, czekając na noc, by wtedy, w prawdziwej ciemności, wyruszyć na poszukiwanie inspiracji.
Dupin, obserwując i analizując, potrafi wyciągnąć trafne wnioski z najdrobniejszych szczegółów – to rozumowanie, a nie intuicja, jest jego bronią. Postać C. Auguste’a Dupina uważa się za pierwowzór wielu późniejszych i obecnych detektywów nietypowych, ale racjonalnych i genialnych.
Kiedy Dupin dowiaduje się o szokującej zbrodni, jego ogłoszenie w gazecie prowadzi do niespodziewanego zwrotu akcji. Kolejne wydarzenia i rozwiązanie ukazują nieprzenikniony umysł detektywa.
Aby wyjaśnić, na czym polega metoda detektywa Edgar, Poe porównuje sposób myślenia podczas różnych gier. Wspomina o szachach, warcabach, ale za najbardziej wymagającą grę uznaje wista będącego prekursorem brydża. Ta ostatnia wymaga bacznego śledzenia układu kart, jak również poszczególnych poczynań przeciwnika, w szczególności zaś jego mimiki, tonu głosu oraz sposobu podnoszenia lewy. Następujące po sobie działania tylko z pozoru wydają się być intuicyjne. Dokładnie tak samo Dupin pokonuje kolejne etapy logicznego rozumowania, kojarzy wnioski płynące z wielu różnych danych i przesłanek i dopiero na tej podstawie wskazuje ostateczną odpowiedź i sprawcę.
Poe inspiratorem: od Baudelaire’a do Doyle’a
Poe niewątpliwie nadał bieg rozwojowi współczesnej literatury.
Silnie oddziaływał na twórców takich jak choćby Baudelaire, Dostojewski, Verne, Doyle, Nabokow, czy Highsmith.
Obecnie zalicza się go najpoczytniejszych twórców w każdym języku, a jego dorobek charakteryzuje się ogromną różnorodnością. Był jednym z pierwszych Amerykanów, którzy utrzymywali się wyłącznie z działalności literackiej. Musiał więc podejmować daleko idące zabiegi w celu utrzymania zainteresowania czytelników.
Wbrew mitom na jego temat nie był tylko ponurym marzycielem pogrążonym w melancholii. Doświadczył w życiu wielu nieszczęść i trudów i chociaż część z nich sam na siebie sprowadzał, to później też sam z nimi walczył.
Był analitykiem, filozofem, detektywem. Ciągle starał się rozgryźć tajemnice wszechświata.
„CIEMNA STRONA KSIĘŻYCA”
Autor: John Tresh
Tłumaczenie: Magda Witkowska
Wydawnictwo Prószyński i S-ka
Premiera 7.11.2023
